ARTISTIC ALLERGIES In its literal application, the term allergy, connoting a reaction different from the customary – from the Greek allos (“different”) and ergos (“reaction”) – is used in the field of medicine. However, in the cultural domain, and particularly in the realm of art, one may discern some reactions analogous to the pathological behavior of a tissue when confronted with an allergen. Such behavior manifests itself in the form of negative sensitivity, lacking normal justification, which leads to a subconscious or semi-conscious avoidance of certain notions or works of art, or even to their active negation and rejection. Such reactions may be individual in nature or may be manifested by smaller or larger groups of people. The causes of such allergies or hypersensitivity may be genetic or environmental. They may be sought in the original circumstances or in some activities of the organism; one can try to established them by focusing on the incidence of the infection. Artistic allergies understood in this way have occurred frequently in the history of various arts, also manifesting themselves in the fields of art theory and aesthetics. The present issue of Art Inquiry sets out to describe some of their varieties and to examine the mechanisms governing their appearance and their subsequent course. Grzegorz Sztabiński Translated by Krzysztof Majer ALERGIE ARTYSTYCZNE Słowo alergia oznaczające odmienną reakcję (gr. allos – inny + ergosreakcja) stosowane jest w znaczeniu dosłownym w medycynie. W dziedzinie kultury, a chyba szczególnie w sztuce, zauważyć można jednak sposoby reagowania zachodzące analogicznie do patologicznej reakcji tkanek na alergen. Przejawiają się one jako pozbawione normalnego uzasadnienia negatywne uwrażliwienie, prowadzące do nieuświadomionego lub częściowo tylko świadomego pomijania, odrzucania pewnych idei lub dzieł, a także ich zwalczania lub negowania. Reakcje takie mogą mieć charakter indywidualny lub dotyczyć mniejszych lub większych grup ludzi. Ich uwarunkowania mogą być genetyczne albo środowiskowe. Przyczyn uczuleń lub nadwrażliwości poszukiwać można w warunkach początkowych czy sytuacjach rozwojowych, albo koncentrując się na występowaniu infekcji, zarażania się. Alergie artystyczne miały miejsce wielokrotnie w dziejach różnych dziedzin sztuki, a także w teoriach artystycznych i w estetyce. Opisaniu niektórych ich odmian, a także próbom prześledzenia zasad ich pojawiania się i przebiegu poświęcony jest niniejszy tom Art Inquiry. Grzegorz Sztabiński

Autorka pochodzi z Mrągowa.

Literacka Nagroda Warmii i Mazur WAWRZYN 2022.